Sindirim Sistemi Organları-3
İnce Bağırsak:
Yaklaşık 3 cm çapında, 7,5 m uzunluğunda bir organdır. İnce bağırsağın mide ile birleştiği 22 cm'lik bölüm onikiparmak bağırsağı (duodenum), sonraki kısımlarboş bağırsak (jejunum) ve kıvrım bağırsak (ileum) olarak adlandırılır. İnce bağırsak, midede olduğu gibi içten dışa doğru mukoza tabakası, düz kaslar ve bağ dokudan oluşur.
İnce bağırsağın mukoza tabakasını oluşturan epitel dokuda parmak şeklinde çok sayıda kıvrımlar bulunur. Lenf damarlarına ve kılcal kan damarlarına sahip bu yapılar villus olarak adlandırılır. Villuslar geniş bir emme yüzeyi oluşturur. Villusların yüzeyindeki daha küçük sitoplazmik çıkıntılara mikrovillus denir. Bu yapılarla bağırsak yüzeyi yaklaşık 150 kat artırılır.
Mideden onikiparmak bağırsağına gelen kimus, asidik özelliktedir. Karaciğer ve pankreastan gelen salgılar ile bazikleşir. Kimusun etkisiyle onikiparmak bağırsağından enterogastronlar denilen hormonlar salgılanır. Bu hormonlardan sekretin, pankreası bikarbonat iyonlarını salgılaması için uyarır ve ince bağırsak pH'sini düzenler (pH = 7-8 arası). Ayrıca karaciğerde safra üretimini ve salgılanmasını artırıcı görev yapar.
Kolesistokinin hormonu ise hem safranın hem de pankreas enzimlerinin onikiparmak bağırsağına boşaltılmasını sağlar.
Eğer kimus yağlar açısından zengin ise onikiparmak bağırsağından mide hareketlerinin yavaşlamasını sağlayan dolayısıyla kimusun ince bağırsağa geçişini yavaşlatan diğer enterogastronlar salgılanır. İnce bağırsaktaki bezler ise enterokinaz erepsin ve karbonhidraz enzimlerini (maltaz, sukraz , laktaz, dekstrinaz) salgılar. Epitel hücreleri arasında bulunan bezler mukus üreterek kaygan bir ortam oluşturur. İnce bağırsaktaki düz kasların peristaltik hareketleri ile oluşan karışıma kilus denir. İnce bağırsak, besinlerin sindiriminin tamamlandığı ve sindirim ürünlerinin emiliminin yapıldığı yerdir.
Kalın Bağırsak:
Sindirilmemiş besinler (meyve ve sebzelerin selülozu ile lifli yapısı) ince bağırsak kaslarının peristaltik hareketleriyle kalın bağırsağa geçer. 1,5 m uzunluğunda olan kalın bağırsağın ince bağırsak ile birleştiği yere kör bağırsak denir. Kör bağırsakta bulunan parmak şeklindeki çıkıntı apandis adını alır. Bu bölgenin iltihaplanmasına apandisit denir.
Kalın bağırsakta ince bağırsaktan farklı olarak mukoza tabakasında villuslar ve enzim üreten hücreler bulunmaz. Bu nedenle kalın bağırsakta kimyasal sindirim gerçekleşmez. Kalın bağırsak, kör bağırsaktan sonra yükselen kolon, yatay kolon ve inen kolon ile ince bağırsağı çevreleyerek rektum ile sonlanır.Rektumun dışa açılan kısmına anüs denir.
Kalın bağırsakta bulunan pek çok bakteri K ve bazı B grubu vitaminlerinin, gazların ve diğer bileşiklerin oluşmasını sağlar. Sindirilmemiş besin atıkları ilerlerken vitaminler, iyonlar ve suyun pek çoğu kalın bağırsak hücreleri tarafından geri emilir. Suyu emilen atıklar, kısmen katılaşmış olarak anüsten dışarı atılır. Selüloz, bağırsak hareketlerini kolaylaştırarak kabızlığı önlediği için besinler ile yeterince alınmalıdır.
Yaklaşık 3 cm çapında, 7,5 m uzunluğunda bir organdır. İnce bağırsağın mide ile birleştiği 22 cm'lik bölüm onikiparmak bağırsağı (duodenum), sonraki kısımlarboş bağırsak (jejunum) ve kıvrım bağırsak (ileum) olarak adlandırılır. İnce bağırsak, midede olduğu gibi içten dışa doğru mukoza tabakası, düz kaslar ve bağ dokudan oluşur.
İnce bağırsağın mukoza tabakasını oluşturan epitel dokuda parmak şeklinde çok sayıda kıvrımlar bulunur. Lenf damarlarına ve kılcal kan damarlarına sahip bu yapılar villus olarak adlandırılır. Villuslar geniş bir emme yüzeyi oluşturur. Villusların yüzeyindeki daha küçük sitoplazmik çıkıntılara mikrovillus denir. Bu yapılarla bağırsak yüzeyi yaklaşık 150 kat artırılır.
Mideden onikiparmak bağırsağına gelen kimus, asidik özelliktedir. Karaciğer ve pankreastan gelen salgılar ile bazikleşir. Kimusun etkisiyle onikiparmak bağırsağından enterogastronlar denilen hormonlar salgılanır. Bu hormonlardan sekretin, pankreası bikarbonat iyonlarını salgılaması için uyarır ve ince bağırsak pH'sini düzenler (pH = 7-8 arası). Ayrıca karaciğerde safra üretimini ve salgılanmasını artırıcı görev yapar.
Kolesistokinin hormonu ise hem safranın hem de pankreas enzimlerinin onikiparmak bağırsağına boşaltılmasını sağlar.
Eğer kimus yağlar açısından zengin ise onikiparmak bağırsağından mide hareketlerinin yavaşlamasını sağlayan dolayısıyla kimusun ince bağırsağa geçişini yavaşlatan diğer enterogastronlar salgılanır. İnce bağırsaktaki bezler ise enterokinaz erepsin ve karbonhidraz enzimlerini (maltaz, sukraz , laktaz, dekstrinaz) salgılar. Epitel hücreleri arasında bulunan bezler mukus üreterek kaygan bir ortam oluşturur. İnce bağırsaktaki düz kasların peristaltik hareketleri ile oluşan karışıma kilus denir. İnce bağırsak, besinlerin sindiriminin tamamlandığı ve sindirim ürünlerinin emiliminin yapıldığı yerdir.
Kalın Bağırsak:
Sindirilmemiş besinler (meyve ve sebzelerin selülozu ile lifli yapısı) ince bağırsak kaslarının peristaltik hareketleriyle kalın bağırsağa geçer. 1,5 m uzunluğunda olan kalın bağırsağın ince bağırsak ile birleştiği yere kör bağırsak denir. Kör bağırsakta bulunan parmak şeklindeki çıkıntı apandis adını alır. Bu bölgenin iltihaplanmasına apandisit denir.
Kalın bağırsakta ince bağırsaktan farklı olarak mukoza tabakasında villuslar ve enzim üreten hücreler bulunmaz. Bu nedenle kalın bağırsakta kimyasal sindirim gerçekleşmez. Kalın bağırsak, kör bağırsaktan sonra yükselen kolon, yatay kolon ve inen kolon ile ince bağırsağı çevreleyerek rektum ile sonlanır.Rektumun dışa açılan kısmına anüs denir.
Kalın bağırsakta bulunan pek çok bakteri K ve bazı B grubu vitaminlerinin, gazların ve diğer bileşiklerin oluşmasını sağlar. Sindirilmemiş besin atıkları ilerlerken vitaminler, iyonlar ve suyun pek çoğu kalın bağırsak hücreleri tarafından geri emilir. Suyu emilen atıklar, kısmen katılaşmış olarak anüsten dışarı atılır. Selüloz, bağırsak hareketlerini kolaylaştırarak kabızlığı önlediği için besinler ile yeterince alınmalıdır.
Yorumlar
Yorum Gönder