Sindirim Sistemi Organları-2
Yutak (farinks):
Ağız boşluğunun son kısmında yer alır. Soluk borusu ve yemek borusu ile bağlantılı olan yutağın üst kısmı ağız ve burun boşluğuna açılır. Ağızla bağlantılı olduğu yerde küçük dil ve bademcikler bulunur. Çiğnenen besinin yutağa gelmesi yutkunma refleksini başlatır. Yutkunma refleksi ile besinlerin soluk borusuna kaçması gırtlak kapağı (epiglottis) ile önlenir. Gırtlak kapağı, yutkunma sırasında soluk borusunu kapatarak besinin yemek borusuna itilmesini sağlar.
Yemek borusu:
Yutak ile mide arasında bulunan yemek borusu yaklaşık 25 cm uzunluğunda, 2 cm çapında bir organdır. Yemek borusu içten dışa doğru epitel dokudan oluşan mukoza tabakası, düz kaslar ve bağ dokudan oluşur.
Mukoza tabakasındaki salgı hücreleri (goblet hücresi) tarafından üretilen mukus, yemek borusunun iç yüzeyini kayganlaştırır. Düz kasların peristaltik hareketleri (düzenli kasılma-gevşeme) ile besin mideye iletilir.
Mide:
Sindirim sisteminin en geniş kısmıdır. Yemek borusu ile bağlandığı yere kardia, ince bağırsağa bağlandığı yere pilor bölgesi, midenin en geniş kısmına ise fundus denir. Mide içten dışa doğru mukoza tabakası, düz kaslar ve bağ dokudan oluşur. Mide ve karın bölgesindeki organların dış kısmında bağ dokudan oluşan ve periton denilen karın zarı bulunur. Mukoza tabakasında bulunan silindirik epitel hücreleri midenin iç yüzeyini örter. Bu hücreler tüp şeklinde girintilerle mide bezlerini oluşturur. Bu bezlerin bir kısmı mukus, bir kısmı HCl (hidroklorik asit), pepsinojen, süt çocuklarında lap enzimi ve çok az olarak lipaz enzimi salgılar.
Mide öz suyunda bulunan HCl, besinlerle alınan mikroorganizmların yok edilmesinde ve pepsinojen enziminin aktifleşmesinde rol oynar. Mukus, midenin iç yüzeyinde bir tabaka oluşturarak mide hücrelerinin HCl den zara görmesini engeller. Proteinleri sindiren pepsin enzimine karşı mide hücrelerini korur.
Midenin çalışması, vagus siniri ve gastrin hormonu ile düzenlenir. Vagus sinirinin mide bezlerini uyarması ile gastrin hormonu salgılanır. Gastrin hormonu, mide öz suyu salgısını artırır. Besinler mideye iletilince midede enine, boyuna ve çapraz yerleşen kaslar kasılmaya başlar. Kas faaliyeti besinlerin mekanik sindirimini sağlar. Kas hareketleri ile parçalanan besin, mide öz suyu ile iyice karışır. Oluşan bu karışıma kimus denir.
Ağız boşluğunun son kısmında yer alır. Soluk borusu ve yemek borusu ile bağlantılı olan yutağın üst kısmı ağız ve burun boşluğuna açılır. Ağızla bağlantılı olduğu yerde küçük dil ve bademcikler bulunur. Çiğnenen besinin yutağa gelmesi yutkunma refleksini başlatır. Yutkunma refleksi ile besinlerin soluk borusuna kaçması gırtlak kapağı (epiglottis) ile önlenir. Gırtlak kapağı, yutkunma sırasında soluk borusunu kapatarak besinin yemek borusuna itilmesini sağlar.
Yemek borusu:
Yutak ile mide arasında bulunan yemek borusu yaklaşık 25 cm uzunluğunda, 2 cm çapında bir organdır. Yemek borusu içten dışa doğru epitel dokudan oluşan mukoza tabakası, düz kaslar ve bağ dokudan oluşur.
Mukoza tabakasındaki salgı hücreleri (goblet hücresi) tarafından üretilen mukus, yemek borusunun iç yüzeyini kayganlaştırır. Düz kasların peristaltik hareketleri (düzenli kasılma-gevşeme) ile besin mideye iletilir.
Mide:
Sindirim sisteminin en geniş kısmıdır. Yemek borusu ile bağlandığı yere kardia, ince bağırsağa bağlandığı yere pilor bölgesi, midenin en geniş kısmına ise fundus denir. Mide içten dışa doğru mukoza tabakası, düz kaslar ve bağ dokudan oluşur. Mide ve karın bölgesindeki organların dış kısmında bağ dokudan oluşan ve periton denilen karın zarı bulunur. Mukoza tabakasında bulunan silindirik epitel hücreleri midenin iç yüzeyini örter. Bu hücreler tüp şeklinde girintilerle mide bezlerini oluşturur. Bu bezlerin bir kısmı mukus, bir kısmı HCl (hidroklorik asit), pepsinojen, süt çocuklarında lap enzimi ve çok az olarak lipaz enzimi salgılar.
Mide öz suyunda bulunan HCl, besinlerle alınan mikroorganizmların yok edilmesinde ve pepsinojen enziminin aktifleşmesinde rol oynar. Mukus, midenin iç yüzeyinde bir tabaka oluşturarak mide hücrelerinin HCl den zara görmesini engeller. Proteinleri sindiren pepsin enzimine karşı mide hücrelerini korur.
Midenin çalışması, vagus siniri ve gastrin hormonu ile düzenlenir. Vagus sinirinin mide bezlerini uyarması ile gastrin hormonu salgılanır. Gastrin hormonu, mide öz suyu salgısını artırır. Besinler mideye iletilince midede enine, boyuna ve çapraz yerleşen kaslar kasılmaya başlar. Kas faaliyeti besinlerin mekanik sindirimini sağlar. Kas hareketleri ile parçalanan besin, mide öz suyu ile iyice karışır. Oluşan bu karışıma kimus denir.
Yorumlar
Yorum Gönder