Sindirilen Besinlerin Emilimi

Sindirim sonucu oluşan yapı birimlerinin bağırsak boşluğunu çevreleyen hücreler tarafından alınarak kan ve lenfe verilmesine emilim denir. Sindirilen besinler sindirim kanalının çeşitli bölümlerinden emilir. Örneğin su , glikoz, nikotin ve kalp ilaçları ağızdan emilir. Alkol, aspirin, sodyum ve iyot gibi bazı kimyasal maddelerin emilimi midede gerçekleşir. Vitaminler ve inorganik maddeler ise herhangi bir değişime uğramadan sindirim kanalından doğrudan kana karışır.

Emilim, difüzyon ve aktif taşıma ile olur. Ağız ve midede emilim azdır. Emilimin çoğu ince bağırsakta gerçekleşir.

İnce bağırsak hücreleri tarafından emilen maddelerin taşınmasında iki farklı yol izlenir.

1. Yol:
Hücre bağırsak hücrelerinde yoğunluğu artan glikoz, fruktoz, galaktoz, aminoasitler, bazı vitaminler, mineraller ve su villustaki kılcal damarlara geçerek kapı toplardamarı ile karaciğere taşınır. Fazla glikozu karaciğerde, glikojene çevrilerek depo edilir. Bir kısmı yağa dönüştürülür. Zararlı maddeler zararsız hale getirilir. Karaciğerde bu dönüşümler gerçekleştikten sonra organik ve inorganik maddeler karaciğer üstü toplardamar damar ile karaciğerden çıkarak dolaşıma katılır ve kalbin sağ kulakçığına taşınır.

2. Yol:
Yağların sindirim ürünlerinin %90'ı ve A, D, E, K vitaminleri ince bağırsaktan villustaki lenf kılcalları ile taşınır. Bu taşınmada gliserol ve yağ asitleri, ince bağırsaktaki epitel hücrelerine geçtikten sonra hücre içinde yeniden yağ (trigliserit) sentezinde kullanılır. Oluşan yağlar, kolesterolünde katılmasıyla özel bir proteinle kaplanarak şilomikron adını alır ve lenf kılcallarına geçer. Lenf yoluyla lenf düğümleri → peke sarnıcı → göğüs kanalı → sol köprücük altı toplardamarına aktarılır. Buradan üst ana toplardamar aracılığıyla kan dolaşımına katılarak kalbin sağ kulakçığına taşınır.

Bazı kısa zincirli yağ asitleri ise çok az çözünebilme özelliğinde olduğundan villus kılcallarından kapı toplardamarı ile karaciğere taşınır.